सेबी म्हणजे काय ? कार्ये आणि भूमिका काय आहे? | What is SEBI, Its Objectives and Functions.
सेबी आणि त्याची भूमिका काय आहे?
सेबी म्हणजे सिक्युरिटीज अँड एक्सचेंज बोर्ड ऑफ इंडिया. भारतातील सिक्युरिटीज ,शेअर मार्केटवर देखरेख ठेवण्यासाठी ही नियामक संस्था आहे. गुंतवणूकदारांच्या हिताचे रक्षण करणे आणि सिक्युरिटीज मार्केटच्या विकासास चालना देणे हे त्याचे मुख्य उद्दीष्ट आहे.
सोप्या शब्दांत, सेबी ही एक सरकारी संस्था आहे जी भारतातील सिक्युरिटीज बाजाराचे नियमन करते. बाजारपेठेतील पारदर्शकता सुनिश्चित करणे, गुंतवणूकदारांना फसव्या कार्यांपासून संरक्षण करणे आणि बाजाराच्या वाढीस प्रोत्साहन देणे हे सेबी त्याची प्राथमिक उद्दिष्ट आहे.
सेबी पाच प्रमुख कार्ये अशी? – What is SEBI, Its Objectives and Functions.
- सिक्युरिटीज मार्केटचे नियमन: सेबी सिक्युरिटीज मार्केटसाठी नियम आणि अटी तयार करते आणि सर्व सहभागी आणि मध्यस्थांनी या नियमांचे पालन केले आहे याची खात्री करते.
- गुंतवणूकदारांच्या हिताचे रक्षण करणे: सेबी हे सुनिश्चित करते की गुंतवणूकदारांना फसव्या गोष्ठी पासून व inside tradin पासून संरक्षण दिले जाते. हे गुंतवणूकदारांचे शिक्षण आणि जागरूकता निर्माण होण्यास मदत करते.
- सिक्युरिटीज मार्केटच्या विकासास चालना देणे: सेबी नवीन उत्पादने सादर करून, बाजारातील पायाभूत सुविधा सुधारून आणि निरोगी स्पर्धांना प्रोत्साहन देऊन सिक्युरिटीज मार्केटच्या वाढीस आणि विकासास चालना देते.
- मध्यस्थांचे नियमन: सेबी स्टॉकब्रोकर, व्यापारी बँकर्स आणि म्युच्युअल फंड यासारख्या मध्यस्थांचे नियमन आणि देखरेख करते.
- फसव्या आणि अन्यायकारक ट्रेंडिंग पद्धतींना प्रतिबंधित करणे: सेबी सिक्युरिटीज मार्केटमधील फसव्या आणि अन्यायकारक व्यापार पद्धतींविरूद्ध चौकशी करते आणि योग्य ती कारवाई करते.
सेबी चे उद्दीष्ट
म्हणजे भारतातील निष्पक्ष, पारदर्शक आणि कार्यक्षम सिक्युरिटीज मार्केटला प्रोत्साहन देणे. हे गुंतवणूकदारांच्या हिताचे रक्षण करण्याचा प्रयत्न करणे आणि अर्थव्यवस्थेच्या वाढीस आणि विकासास अनुकूल अशा पद्धतीने बाजारपेठ कार्यरत आहे याची खात्री करुन घेण्याचा प्रयत्न करतो.
हे ही वाचा : जगातील टॉप शेअर मार्केट कोणते? – Global Stock markets names
सेबी बद्दल सामान्य प्रश्न :
सेबी मार्गदर्शक तत्त्वे काय आहेत?
सेबी मार्गदर्शक तत्त्वे – सेबी सिक्युरिटीज मार्केटमधील विविध सहभागी आणि मध्यस्थांसाठी तयार केलेल्या नियम आणि नियमांचा संदर्भ घेतात, जसे की कंपन्या, ब्रोकर्स आणि म्युच्युअल फंड. सिक्युरिटीज मार्केटमध्ये पारदर्शकता आणि गुंतवणूकदारांचे संरक्षण सुनिश्चित करण्यासाठी ही मार्गदर्शक तत्त्वे तयार केली गेली आहेत.
सेबी नोंदणी म्हणजे काय?
सेबी नोंदणी सिक्युरिटीज मार्केटमध्ये सहभागी किंवा मध्यस्थ म्हणून सेबु कडे नोंदणी करून त्या बाबत नोंदणी करणे आवश्यक असते. ब्रोकर्सव्यापारी बँकर्स आणि म्युच्युअल फंड यासारख्या संस्था साठी ही नोंदणी अनिवार्य असते आणि त्यात पात्रतेचे काही निकष पूर्ण करणे आणि एसईबीआय नियमांचे पालन करणे समाविष्ट असते.
सेबी चा पूर्ण फॉर्म काय आहे?
सेबी म्हणजे सिक्युरिटीज अँड एक्सचेंज बोर्ड ऑफ इंडिया.
सेबी अध्यक्षांचे नाव काय आहे?
एसईबीआयचे अध्यक्षांचे नाव – Madhabi Puri Buch since1 March 2022,
एसईबीआय शेअर बाजाराचे नियमन कसे करते?
एसईबीआय बाजारात कार्यरत कंपन्या, दलाल आणि इतर मध्यस्थांसाठी नियम आणि नियम तयार करून शेअर बाजाराचे नियमन करते. हे कोणत्याही फसव्या पद्धतीवा अन्यायकारक व्द्तीं ट्रेंडिंग पद्ध्ती व बाजाराचे परीक्षण करते आणि उल्लंघन करणार्‍यांविरूद्ध कारवाई करते. याव्यतिरिक्त, सेबी कडे inside ट्रेंडिंगआणि इतर बाजारातील हाताळणीची तपासणी आणि खटला चालविण्या चा अधिकार असतो .
म्युच्युअल फंडांमध्ये सेबी भूमिका काय आहे?
सेबी म्युच्युअल फंड कंपन्या आणि विश्वस्तांसाठी मार्गदर्शक तत्त्वे आणि नियम तयार करून परस्पर निधीचे नियमन करते. हे म्युच्युअल फंडाच्या कामकाजावर देखील नजर ठेवते आणि सेबी नियमांच्या कोणत्याही उल्लंघनाविरूद्ध कायदेशीर कारवाई करते. याव्यतिरिक्त, सेबी गुंतवणूकदारांच्या शिक्षणास मदत करते व जागरूकता वाढवते.
एसईबीआय आणि आरबीआयमध्ये काय फरक आहे?
एसईबीआय ही एक नियामक संस्था आहे जी भारतातील सिक्युरिटीज मार्केटची देखरेख करते, तर आरबीआय – रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया ही आर्थिक धोरण, आर्थिक स्थिरता यासाठी भारताची एक मध्यवर्ती बँक म्हणुन ओळकली जाते आणि चलन जारी करणे. दोन्ही संस्था भारतीय अर्थव्यवस्थेत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावत असताना, त्यांच्याकडे वेगळी कार्य आणि उद्दिष्टे आहेत.